Hiểu về lịch sử hình thành của Blockchain sẽ giúp chúng ta thấy được quá trình phát triển từ những ý tưởng ban đầu đến công nghệ đột phá ngày nay. Dưới đây là bài viết chi tiết về lịch sử hình thành công nghệ Blockchain được tìm hiểu và đăng tải trên crypto.id.vn:

Lịch sử Hình thành Công nghệ Blockchain: Từ ý tưởng đến Cuộc Cách mạng Số

Công nghệ Blockchain, nền tảng của Bitcoin và hàng ngàn tài sản kỹ thuật số khác, dường như là một phát minh hiện đại. Tuy nhiên, những ý tưởng cốt lõi đằng sau Blockchain đã được ấp ủ và phát triển qua nhiều thập kỷ, trải qua nhiều giai đoạn từ các khái niệm mật mã học đến các nỗ lực xây dựng hệ thống tiền tệ kỹ thuật số. Hành trình này đã lên đến đỉnh điểm vào năm 2008-2009 với sự ra đời của Bitcoin, ứng dụng đầu tiên và mang tính cách mạng của Blockchain.

1. Những Mầm mống Đầu tiên: Trước Kỷ nguyên Kỹ thuật số (Thập niên 1980 – 1990)

Trước khi Internet phổ biến, các nhà mật mã học đã suy nghĩ cách thức xây dựng hệ thống kỹ thuật số đáng tin cậy không cần bên trung gian tập trung. Cơ sở dữ liệu Blockchain xuất phát từ mật mã học và khoa học máy tính. Trước khi blockchain và Bitcoin ra đời năm 2009, lý thuyết mã hóa bất đối xứng và chia sẻ dữ liệu giữa các nút mạng đã tạo nền tảng cho blockchain.

• Vào những năm 1970, hai nhà khoa học “Whitfield Diffie” và “Martin Hellman” đã giới thiệu khái niệm mật mã bất đối xứng, tạo nên bước đột phá lớn trong bảo mật dữ liệu và đặt nền móng cho công nghệ Blockchain . Ý tưởng mang tính cách mạng này cho phép mọi người mã hóa và gửi tin nhắn mà không cần chia sẻ khóa riêng. Mỗi người có một cặp khóa công khai và khóa riêng tư . Khóa công khai mã hóa dữ liệu và được chia sẻ công khai, trong khi khóa riêng tư giải mã dữ liệu và phải được giữ bí mật. Trong tiền điện tử, địa chỉ ví là khóa công khai , và mật khẩu ví là khóa riêng tư.
• 1982 – David Chaum và “Hệ thống tiền ẩn danh” (Blind Signatures): David Chaum, một nhà khoa học máy tính người Mỹ, đã giới thiệu khái niệm “blind signatures” – một phương pháp ký điện tử cho phép bên ký xác nhận một thông điệp mà không cần biết nội dung của nó. Đây là nền tảng cho việc tạo ra tiền kỹ thuật số ẩn danh sau này.
• 1990 – DigiCash: David Chaum tiếp tục phát triển DigiCash, một công ty tiền điện tử ban đầu sử dụng các khái niệm mật mã học này. Mặc dù không thành công về mặt thương mại, DigiCash là một trong những nỗ lực đầu tiên để tạo ra tiền kỹ thuật số thực sự.
• 1991 – Stuart Haber & W. Scott Stornetta và “Chuỗi khối được bảo mật mật mã”: Hai nhà nghiên cứu Stuart Haber và W. Scott Stornetta đã công bố một công trình về “cách tạo ra một chuỗi khối được bảo mật bằng mật mã học” (cryptographically secured chain of blocks). Ý tưởng của họ là tạo ra một hệ thống nơi các tài liệu kỹ thuật số được đóng dấu thời gian và liên kết với nhau sao cho không ai có thể giả mạo ngày tháng hoặc sửa đổi nội dung sau này. Đây chính là tiền thân trực tiếp của cấu trúc Blockchain.

2. Nỗ lực Xây dựng Tiền kỹ thuật số phi tập trung (Cuối thập niên 1990 – Đầu 2000)

Với sự bùng nổ của Internet, ý tưởng về tiền tệ kỹ thuật số phi tập trung trở nên cấp thiết hơn. Nhiều nỗ lực đã được thực hiện nhưng đều vấp phải những thách thức lớn:

• Hashcash (1997 – Adam Back): Adam Back tạo ra Hashcash, một hệ thống Proof-of-Work (Bằng chứng công việc) nhằm chống thư rác (spam) bằng cách yêu cầu người gửi thực hiện một lượng công việc tính toán nhỏ. Ý tưởng về việc “chứng minh công việc” này sau này trở thành cốt lõi trong cơ chế bảo mật của Bitcoin.
• B-money (1998 – Wei Dai): Wei Dai đề xuất B-money, một hệ thống tiền mặt điện tử phi tập trung, ẩn danh, bao gồm các hợp đồng điện tử giữa những người tham gia mà không cần sự can thiệp của bên thứ ba.
• Bit Gold (2000 – Nick Szabo): Nick Szabo đề xuất Bit Gold, một giao thức tiền tệ phi tập trung sử dụng Proof-of-Work để tạo ra các “bit vàng” kỹ thuật số. Hệ thống này bao gồm nhiều yếu tố mà sau này xuất hiện trong Bitcoin, như cơ chế khai thác và lưu trữ giao dịch.

Tuy nhiên, tất cả các hệ thống trên đều không giải quyết được một vấn đề cốt lõi: vấn đề chi tiêu gấp đôi (double-spending problem) – làm sao để đảm bảo một đồng tiền kỹ thuật số không bị chi tiêu hai lần mà không cần đến một cơ quan trung ương kiểm soát.

3. Sự Ra đời của Bitcoin và Blockchain (2008 – 2009)

Đây là thời điểm mà các mảnh ghép của ý tưởng Blockchain cuối cùng được kết nối:

• Tháng 10/2008 – Satoshi Nakamoto: Một cá nhân hoặc một nhóm người ẩn danh dưới cái tên Satoshi Nakamoto đã công bố bản cáo bạch (whitepaper) mang tên “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System”. Bản cáo bạch này mô tả một hệ thống tiền mặt điện tử phi tập trung, giải quyết vấn đề chi tiêu gấp đôi mà không cần đến một bên trung gian đáng tin cậy bằng cách sử dụng một chuỗi khối (Blockchain) được bảo mật bằng Proof-of-Work.
• Tháng 1/2009 – Khối khởi thủy (Genesis Block): Satoshi Nakamoto đã “đào” (mine) khối đầu tiên của Blockchain Bitcoin, còn gọi là “Genesis Block”, chính thức khai sinh ra mạng lưới Bitcoin và công nghệ Blockchain đi kèm. Khối này chứa một dòng chữ ẩn danh: “The Times 03/Jan/2009 Chancellor on brink of second bailout for banks.” – một thông điệp mang tính biểu tượng, ám chỉ sự thất bại của hệ thống tài chính truyền thống.

4. Sự Phát triển và Mở rộng của Blockchain (Thập niên 2010 đến nay)

Sau Bitcoin, Blockchain bắt đầu được công nhận là một công nghệ độc lập với tiềm năng rộng lớn.

• 2013-2015 – Ethereum và Hợp đồng thông minh: Vitalik Buterin đã đề xuất và sau đó ra mắt Ethereum – một nền tảng Blockchain có khả năng thực thi “hợp đồng thông minh” (smart contracts). Đây là một bước đột phá lớn, biến Blockchain từ một sổ cái giao dịch đơn thuần thành một “máy tính toàn cầu” phi tập trung, cho phép phát triển các ứng dụng phức tạp (DApps).
• 2016-nay – Bùng nổ Altcoin, DeFi, NFT và Web3:
  • Sự xuất hiện của hàng ngàn loại tiền mã hóa khác (Altcoin).
  • Sự phát triển của Tài chính phi tập trung (DeFi), tận dụng hợp đồng thông minh để tạo ra các dịch vụ tài chính không cần trung gian.
  • Sự bùng nổ của NFT (Non-Fungible Tokens), cho phép chứng nhận quyền sở hữu tài sản kỹ thuật số độc nhất.
  • Ý tưởng về Web3 – một thế hệ Internet phi tập trung, nơi người dùng kiểm soát dữ liệu và tài sản của mình – đang dần trở thành hiện thực, với Blockchain là xương sống.
  • Các doanh nghiệp lớn và chính phủ bắt đầu nghiên cứu, thí điểm ứng dụng Blockchain trong quản lý chuỗi cung ứng, y tế, bất động sản và nhiều lĩnh vực khác.

Kết luận

Lịch sử hình thành của Blockchain là một câu chuyện về sự kết hợp giữa các ý tưởng mật mã học tiên tiến và nhu cầu cấp thiết về một hệ thống đáng tin cậy, phi tập trung trong kỷ nguyên số. Từ những nỗ lực ban đầu của Chaum, Haber & Stornetta, đến sự ra đời mang tính cách mạng của Bitcoin bởi Satoshi Nakamoto, và sự phát triển vượt bậc của Ethereum, Blockchain đã chứng minh rằng nó không chỉ là một công nghệ nhất thời mà là một nền tảng vững chắc đang định hình lại cách chúng ta tương tác với thế giới kỹ thuật số.

Crypto.id.vn